Πρόσφορο ή Λειτουργιά

Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ 

Είναι μεγάλη ευλογία να μπορεί να φτιάχνει κάποιος πρόσφορο και να δίνει μαζί τα ονόματα ζώντων και κεκοιμημένων να διαβαστούν στη Θεία Λειτουργία. Αφενός είναι ευλογία και προστασία για τον ίδιο τον πιστό και την οικογένειά του και αφετέρου είναι σωτηρία για τους κεκοιμημένους που δεν έχουν άλλο τρόπο να σωθούν παρά μόνο εμάς τους ζωντανούς.

Το πάμε στην Εκκλησία πολύ νωρίς το πρωί της Κυριακής, ώστε να διαβαστούν τα ονόματα κατά την πρόθεση ή το απόγευμα του Σαββάτου για να το έχει ο ιερέας την επόμενη, όσο νωρίς χρειάζεται. Καλό είναι να πάμε δύο πρόσφορα, ένα για τη μνημόνευση των νεκρών και ένα για τους ζώντες. Αν όμως δεν μπορείτε τότε φτιάξτε ένα. 

Πριν αποφασίσουμε να το φτιάξουμε πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπ' όψιν μας κάποιους σημαντικούς παράγοντες: πρέπει να είμαστε καθαροί επί τρεις μέρες από κάθε σωματική επαφή με το σύζυγο. Πρέπει να έχουμε κάνει μπάνιο, λούσιμο και να φοράμε καθαρά ρούχα. Καλό είναι να έχουμε μέσα μας γαλήνη, ηρεμία κι όχι έχθρες και μίση. Πρέπει όση ώρα φτιάχνουμε το πρόσφορο να έχουμε αναμμένο καθαρό κερί (όχι αυτά που έχουν παραφίνη) και λιβάνι. Απαραίτητο είναι να ξεκινήσουμε με συγκεκριμένες προσευχές και τη συγκεκριμένη ευχή για το πρόσφορο, τα οποία θα σας παραθέσω στη συνέχεια. Αν νομίζετε ότι αυτά είναι ανασταλτικοί παράγοντες που δε θέλετε να τους τηρήσετε τότε είναι καλύτερα να μην το αναλάβετε. Ας μην ξεχνάμε την ευθύνη που έχουμε να φτιάξουμε με τα χέρια μας το Σώμα του Χριστού.

Το αλεύρι που θα χρησιμοποιήσουμε πρέπει να είναι άριστης ποιότητας και διαλεγμένο με προσοχή. Καλύτερο είναι το σκληρό ή το χωριάτικο που είναι κάπως πιο κίτρινο. Για το φούσκωμα πρέπει να βάζουμε μόνο προζύμι κι όχι μαγιά. Βέβαια, δε φουσκώνει όπως με τη μαγιά αλλά έτσι επιβάλλεται. Τα σκεύη που θα φτιάξουμε το ζυμάρι, όπως τη λεκάνη και τα ταψάκια ψησίματος δεν πρέπει να τα χρησιμοποιούμε για κανένα άλλο τρόφιμο ή λόγο παρά μόνο για το πρόσφορο. Όταν πρόκειται να το πάμε στην Εκκλησία θα έχουμε μια καθαρή, λευκή πετσέτα για να το τυλίξουμε, που όμως δεν πρέπει να την έχουμε για καμία άλλη χρήση. 

Βοήθειά σας και πάντα να είστε γεροί και δυνατοί (όλες και όλοι) για να προσφέρετε τα δώρα σας στο Θεό.!!!

Υλικά: 

(για 2 πρόσφορα) 

1 κ. αλεύρι σκληρό 

περίπου 2 φλ. νερό χλιαρό 

1 κ.γ. αλάτι 

250 γρ. προζύμι 

την ειδική σφραγίδα με το Ιησούς Χριστός Νικά 

Εκτέλεση:

Αν έχουμε προζύμι στο ψυγείο φυλαγμένο, το ξεπαγώνουμε και το αναπιάνουμε ρίχνοντας λίγο χλιαρό νερό και αλεύρι να γίνει σαν χυλός. Το αφήνουμε σε ζεστό μέρος να φουσκώσει και τότε είναι έτοιμο να το χρησιμοποιήσουμε. Διαφορετικά το φτιάχνουμε περίπου 2 - 3 μέρες νωρίτερα.

 Συγκεντρώνουμε στο τραπέζι όλα όσα θα χρειαστούμε και τα λιβανίζουμε σταυρώνοντάς τα. Ξεκινάμε κάνοντας το Σταυρό μας με τον τρισάγιο ύμνο (άγιος ο Θεός, άγιος ισχυρός....), σταυρώνουμε με τα χέρια μας τη λεκάνη με το κοσκινισμένο αλεύρι και συνεχίζουμε τη διαδικασία.

 Κάνουμε μια λακκούβα στη μέση και ρίχνουμε μέσα το προζύμι.

 Ρίχνουμε το χλιαρό νερό, όχι όλο μαζεμένο αλλά ένα ένα τα φλιτζάνια για να δούμε πόσο θα πάρει ή αν θα χρειαστεί κι άλλο επιπλέον.

 Βάζουμε ένα κουταλάκι αλάτι.

 Ανακατεύουμε και ξεκινάμε το ζύμωμα. Θέλουμε να πετύχουμε μία ζύμη σκληρή για να αποτυπώνεται η σφραγίδα χωρίς να χαλάει και να σβήνεται στο φούσκωμα, αλλά όχι και πολύ σκληρή για να μη σκάει στο ψήσιμο.

 Όταν γίνει ένα κανονικό, σκληρό ζυμάρι αλευρώνουμε το τραπέζι και συνεχίζουμε το ζύμωμα. Το πρόσφορο θέλει πολύ ώρα ζύμωμα (και αντοχή). Το λιγότερο που χρειάζεται είναι 20', αν μπορείτε όμως καλό θα ήταν να το ζυμώσετε για 30'. 

 Το βάζουμε να φουσκώσει σε θερμό περιβάλλον (στο φούρνο στους 40 βαθμούς) για 1 ώρα.

  Είναι καλύτερα να βρείτε ταψάκια που δεν κολλάει καθόλου το ζυμάρι, όπως αυτά που είναι εξωτερικά κόκκινα και εσωτερικά μαύρα. Ένα καλό μέγεθος είναι το Νο20. Εναλλακτικά μπορείτε να αλείψετε με λίγο καθαρό κερί τα ταψιά που ίσως να κολλήσει η ζύμη ή να βάλετε χαρτί ψησίματος.

Μόλις φουσκώσει το ζυμάρι κρατάμε ένα κομμάτι στο μέγεθος μανταρινιού για την επόμενη φορά που θα θέλουμε προζύμι.  Το βάζουμε σε ένα γυάλινο δοχείο και το φυλάμε στο ψυγείο για μερικές μέρες ή στην κατάψυξη για πολύ καιρό.

 Το υπόλοιπο ζυμάρι το χωρίζουμε στη μέση.

 Ξεκινάμε το πρώτο πρόσφορο κάνοντας ένα κύλινδρο με ίσιες άκρες.

 Τον σφίγγουμε στη μέση και στρίβουμε τις δύο άκρες αντίθετα τη μία από την άλλη όπως κάνουμε όταν στύβουμε ένα ρούχο στο πλύσιμο.

 Το σηκώνουμε όρθιο κι ακουμπάμε τα δύο τμήματα το ένα πάνω στο άλλο. 

 Τα πατάμε ταυτόχρονα να γίνουν πλακέ και με τα χέρια μας σμιλεύουμε λίγο το περίγραμμά τους στριφογυρίζοντάς το ανάμεσα στις παλάμες μας για να γίνει ομοιόμορφο.

 Το βάζουμε στο ταψάκι και το στρώνουμε πατώντας το να πιάσει περίπου όλο το χώρο. Υπάρχει και ο απλούστερος τρόπος να βάλετε κάθε μπάλα ζυμαριού κατευθείαν στο ταψί χωρίς να γίνει κύλινδρος και χωρίς στρίψιμο.

 "Πουδράρουμε" με ελάχιστο αλεύρι την επιφάνεια για να μην κολλήσει η σφραγίδα. Βουτάμε και την ίδια τη σφραγίδα σε λίγο αλεύρι και τινάζουμε όσο μείνει στις εγκοπές.

 Την πατάμε στο κέντρο του ζυμαριού σταθερά χωρίς να την κουνάμε, με δύναμη να φτάσει αρκετά κάτω ώστε η ζύμη τριγύρω από τη σφραγίδα να την ξεπεράσει σε ύψος. Προσοχή όμως, αν η ζύμη καβαλήσει τη σφραγίδα μετά θα φεύγει δύσκολα. Αν δεν έχει το αναμενόμενο αποτέλεσμα ξαναζυμώστε λίγο το κομμάτι αυτό και ξανατυπώστε τη σφραγίδα.

 

 

 Την αφήνουμε για 4'' - 5'' και μετά τη βγάζουμε στρίβοντάς τη πολύ ελαφρά αριστερά δεξιά. 

 Σιγουρευόμαστε ότι τα σχέδια της σφραγίδας φαίνονται όλα πολύ καθαρά, αλλιώς επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία χαλώντας το καρβελάκι ξαναζυμώνοντάς το και ξανατυπώνοντάς το. Τα βάζουμε ξανά στους 40ο να φουσκώσουν για 1 ώρα ή όσο χρειαστεί. Μπορεί να πάρει ακόμη και 2 ώρες.

 Με ένα ξύλινο καλαμάκι τρυπάμε μέχρι κάτω τις 4 γωνίες γύρω από το Ιησούς Νικά με πολύ προσοχή ώστε να μην τρυπήσουμε τίποτα μέσα στις υπόλοιπες μερίδες της Παναγίας των Αγγέλων κλπ. Επίσης κάνουμε και μερικές ακόμη τρύπες ολόγυρα στο υπόλοιπο καρβέλι. 

 Ελπίζω να φαίνονται κάπως γιατί δεν μπόρεσα να βγάλω καλύτερες φωτογραφίες. 

 Έτοιμα τώρα να τα βάλουμε στο φούρνο.

 Τα ψήνουμε στους 160 - 170 για 1 ώρα. Σε περίπτωση που πάρουν πρόωρα χρώμα στην επιφάνεια πριν ψηθεί το κάτω μέρος τους τότε σκεπάστε τα με λαδόκολλα και συνεχίστε. 

Γενικά, το πρόσφορο δεν το αφήνουμε να σκουρύνει πολύ, πρέπει μόνο να ροδίσει η επιφάνειά του.

 Τα βάζουμε πάνω σε σχάρα για να κρυώσουν λίγα λεπτά. Μετά από λίγο μπορούμε να τα βάλουμε σε νάυλον σακουλάκι και να τα δέσουμε για να μαλακώσει η επιφάνεια ώστε να μπορεί να εξάγει ο ιερέας τις μερίδες με ευκολία.

Τα τυλίγουμε στην ξεχωριστή πετσέτα που έχουμε μόνο για πρόσφορα και δίνουμε και τα ονόματα ζώντων υπέρ υγείας και τεθνεόντων υπέρ αναπαύσεως.

Προσευχές:

Όση ώρα ετοιμάζουμε και ζυμώνουμε το πρόσφορο λέμε προσευχές. 

1. Ξεκινάμε κάνοντας το σταυρό μας και λέγοντας τον τρισάγιο ύμνο (άγιος ο Θεός, άγιος Ισχυρός, άγιος Αθάνατος....), ταυτόχρονα λιβανίζουμε τα υλικά που θα χρησιμοποιήσουμε. 

2. Λέμε το Πάτερ ημών..... το Βασιλεύ Ουράνιε Παράκλητε......

3. Παναγία Τριάς ελέησον ημάς. Κύριε ιλάσθητι ταίς αμαρτίαις ημών, Δέσποτα, συγχώρησον τας ανομίας ημών. Άγιε επίσκεψαι και ίασε τας ασθενείας ημών, ένεκεν του ονόματός Σου. 

4. Κύριε ελέησον..... (τρεις φορές) 

5. Δόξα Πατρί και Υιώ και Αγίω Πνεύματι. Και νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων, αμήν.

6. Ευχή του προσφόρου: 

 «Τον άρτον της ζωής το ουράνιον μάννα, Σωτήρ μου αγαθέ, ο πιστοίς εδωρήσω, το σώμα Σου το άγιον το δεξάμενον σταύρωσιν, και το αίμα Σου το της καινής διαθήκης, το εις άφεσιν αμαρτιών αναβλύσαν, λαβείν καταξίωσον».

Κύριε Ιησού Χριστέ, ο ενανθρωπήσας Λόγος του Θεού Πατρός, ο Άρτος ο εκ του ουρανού καταβάς και δια της Σης παρουσίας ανακαινίσας την φθαρείσαν υπό της αμαρτίας φύσιν του γένους ημών, Σύ είπας: «ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει καγώ εν αυτώ», και «η σάρξ μου αληθώς εστί βρώσις και το αίμα μου αληθώς εστί πόσις».
   Εν δε τω μυστικώ Δείπνω μετά των μαθητών λαβών άρτον και ευλογήσας αυτόν διεδίδους αυτοίς λέγων: «Λάβετε, φάγετε, τούτο εστί το σώμα μου» και ενέπλησας αυτούς ζωής αιωνίου.
Τούτο ούν και ποιούσα εις την σην ανάμνησιν, καθώς τοις Αποστόλοις προσέταξας, η Αγία Σου Εκκλησία εν εκάστη θεία λειτουργία προσφέρει τοις πιστοίς τον άρτον της ζωής, Σε τον Κύριον «εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον» υπό τα στοιχεία του άρτου και του οίνου.
   Διο και παρακαλούμεν Σε αξίους ποιήσαι ημάς τω αλεύρω τούτω χρήσθαι του παρασκευάζειν τον άρτον τούτον ευλογήσαι τε αυτόν όπως ζημωθή, τελειωθεί και γένηται άρτος ο επιούσιος ταις χρείαις του σώματος.
Μέρος δε αυτού τω ναώ προσφέρητε τίμιον Σον Σώμα, δια των ευχών των ιερέων γενέσθαι, και τοις πιστοίς δίδοται εις Θείαν Κοινωνίαν.
Κατανοούντες ουν της ευεργεσίας το μέγεθος, Κύριε, όλη ψυχή τε και καρδία τον άρτον τούτον, τα Σα εκ των Σων, προσφέρομεν, ίνα τη μετοχή των αθανάτων μυστηρίων αγιαζόμεθα και συζώμεν Σοι, δοξάζοντες τον Πατέρα, τον Υιόν και το Άγιον Πνεύμα, την ομοούσιον και ζωοποιόν Τριάδα εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
Δι’ ευχών των αγίων πατέρων ημών, Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός ημών, ελέησον και σώσον ημάς. Αμήν.

7. Προσευχή: Κύριε σ' ευχαριστώ γι' αυτήν την αγία ώρα που με τ' αμαρτωλά μου χέρια με αξιώνεις να ζυμώνω τα Πανάχραντα Δώρα της αγάπης Σου. Σε παρακαλώ κατάπεμψον το Πανάγιό σου Πνεύμα που ευλογεί όλα τα Μυστήρια της Εκκλησίας να ευλογήσει και ταύτα τα Δώρα για να γίνουν καλά και ευπρόσδεκτα στο Άγιό Σου θυσιαστήριο και σε παρακαλώ να τα δεχθείς όπως δέχθηκες τη θυσία του Άβελ, τη δοξολογία των ποιμένων, τα δώρα των μάγων, τα δάκρυα του Πέτρου και του ληστή τη μετάνοια και να με αξιώνεις να Σου τα προσφέρω πάντοτε ευσυνείδητα. Αμήν. 

8. Δι' ευχών των Αγίων Πατέρων ημών........