Η κυρά Σαρακοστή

Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

 Ένα πολύ ωραίο και παλιό έθιμο που αρέσει πολύ στα παιδάκια. Η κυρά Σαρακοστή έχει 7 πόδια γιατί συμβολίζει ένα πρόχειρο ημερολόγιο για τις 7 εβδομάδες της νηστείας. Φοράει μαντήλι γιατί είναι σεμνή, δεν έχει αυτιά για να μην ακούει κουτσομπολιά, δεν έχει στόμα γιατί νηστεύει συνέχεια. Φοράει σταυρό στο στήθος ή στο κεφάλι γιατί πηγαίνει συχνά στην Εκκλησία. Τα χέρια της είναι σταυρωμένα γιατί προσεύχεται συνέχεια. 

Το πρώτο Σάββατο μετά την Καθαρά Δευτέρα κόβουμε το πρώτο ποδαράκι και συνεχίζουμε κάθε βδομάδα μέχρι που το τελευταίο το κόβουμε το Μ. Σάββατο. Ύστερα το κρύβουμε σε ένα ψωμάκι ή στη λαμπροκουλούρα κι όποιος το βρει είναι ο τυχερός. 

Φτιάξτε τη παρέα με τα παιδάκια σας για να συνεχιστεί το έθιμο και να διασκεδάσετε μαζί. Επίσης, πολύ ωραίο θα ήταν να γίνει και στα νηπιαγωγεία ή στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού σχολείου μαζί με τις δασκάλες.  

Εύχομαι καλή Σαρακοστή σε όλους.!!!

Υλικά: 

2 φλ. αλεύρι 

1/2 φλ. αλάτι 

περίπου 1/2 φλ. νερό 

2 γαρύφαλλα

Εκτέλεση:

 Βάζουμε το αλεύρι σε μια λεκάνη και προσθέτουμε το αλάτι. 

 Ρίχνουμε το νερό κι ανακατεύουμε. 

 Φτιάχνουμε ένα σφιχτό ζυμάρι. Το αφήνουμε για 20' να ξεκουραστεί.

 Κόβουμε κάποια κομμάτια που θα χρειαστούν για το μαντήλι, το σταυρό, τα χέρια, την ποδιά, τα σχέδια της ποδιάς και για τα πόδια. 

Με το υπόλοιπο ζυμάρι φτιάχνουμε μια γυναικεία φιγούρα με ένα μπαλάκι κάπως οβάλ για κεφάλι και ένα σώμα περίπου στο σχήμα της καμπάνας. 

 Βάζουμε το ένα φιδάκι που πλάσαμε αντί για μαντήλι στο κεφάλι της και το δένουμε κόμπο. Βάζουμε τα γαρύφαλλα στη θέση των ματιών. Βάζουμε τα χέρια της σταυρωτά και με ένα ψαλίδι κόβουμε μικρές ψαλιδιές για δάχτυλα.

 Βάζουμε στη σειρά τα ποδαράκια της και τα πατάμε λίγο κάτω από το φουστάνι της.

 Τοποθετούμε την ποδιά και μια λωρίδα οριζόντια από πάνω που θα είναι η ζώνη. 

Με μια οδοντογλυφίδα κάνουμε γραμμούλες και σχεδιάκια στην ποδιά. Φτιάχνοντας μικρά μπαλάκια κάνουμε λουλουδάκια για διακόσμηση ή ό,τι άλλο μπορείτε να σκεφτείτε. 

Επειδή εγώ ξέχασα να βάλω το κομματάκι του ζυμαριού για το σταυρό στο στήθος το ζωγράφισα μετά για να φαίνεται στη φωτογραφία. Εσείς μην το ξεχάσετε.

Την ψήνουμε σε μια λαμαρίνα με λαδόκολλα στους 160 βαθμούς για περίπου 30'. Μην την αφήσετε να πάρει πολύ χρώμα γιατί δεν είναι απαραίτητο. Αυτό που θέλουμε είναι να μην έχει καθόλου υγρασία εσωτερικά γιατί θα χαλάσει. Αν χρειαστεί σκεπάστε τη με λαδόκολλα.

Μικρές λεπτομέρειες: 

Η κυρά Σαρακοστή δεν είναι βρώσιμη γιατί περιέχει πολύ αλάτι αλλά κι επειδή είναι προορισμένη για ημερολόγιο. Η μεγάλη ποσότητα αλατιού θα τη συντηρήσει μέχρι τη Μ. Εβδομάδα. 

Σε περίπτωση που θέλετε να την κάνετε βρώσιμη ώστε να τη φάτε τις πρώτες μέρες που θα τη φτιάξετε, τότε βάλτε μόνο 1 κ.γ. αλάτι. 

Άρτος νηστίσιμος χωρίς λάδι

Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ 

 

Για την ημέρα του Σταυρού έφτιαξα άρτους εντελώς νηστίσιμους για όσους τηρούν τη θρησκευτική παράδοση και δεν τρώνε ούτε λάδι. Είναι εύκολοι και πεντανόστιμοι. 

 

 

 

Υλικά: 

 

2κ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις 

περίπου 3 φλ. νερό

2 φακ. μαγιά ξηρή 

1/2 κ.γ. αλάτι 

ξύσμα 1 πορτοκαλιού 

1 φλ. χυμό πορτοκαλιού 

1/2 κ.γ μαχλέπι  σε σπόρους ή σκόνη

1 κ.γ. κανέλα 

1/2 κ.γ δάκρυα μαστίχας 

500 γρ. ζάχαρη 

 

Εκτέλεση: 

 

 

Ζεσταίνουμε 1 φλ. νερό να γίνει χλιαρό και διαλύουμε μέσα τη μαγιά μαζί με 1 κ.σ. ζάχαρη.

 

Προσθέτουμε μερικές κουταλιές αλεύρι για να γίνει ένας χυλός.

 

Κάπως έτσι θα δείχνει ο χυλός. Το βάζουμε στους 40 βαθμούς στο φούρνο ή σε ένα ζεστό μέρος για να φουσκώσει.

 Έχει φουσκώσει μέχρι το χείλος του μπολ και τώρα είναι έτοιμο για χρήση.

 Βάζουμε το αλεύρι σε μια λεκάνη. Κάνουμε μια λακκούβα στη μέση και ρίχνουμε μέσα τη μαγιά.

 Ανακατεύουμε το μείγμα για να καλύψουμε τη μαγιά.

 Βάζουμε το αλάτι.

 Προσθέτουμε το χυμό πορτοκαλιού.

Βάζουμε και το ξύσμα.

 Αρωματίζουμε με την κανέλα....

 Βάζουμε το γλυκάνισο. Κόβουμε τη μαστίχα με 1 κ.σ. ζάχαρη στο μούλτι και τη ρίχνουμε μέσα.

 Προσθέτουμε τη ζάχαρη.

 Αν το μαχλέπι που έχουμε είναι σε σπόρους τους βράζουμε για 1' - 2' με 2 κ.σ. νερό. Το σουρώνουμε από τα σποράκια και το ρίχνουμε στο μείγμα. Διαφορετικά βάζουμε το μαχλέπι σε σκόνη χωρίς να το βράσουμε.

 Ζεσταίνουμε το υπόλοιπο νερό και το προσθέτουμε σταδιακά στο αλεύρι μέχρι να διαπιστώσουμε αν θα το πάρει όλο ή αν θα χρειαστεί κι άλλο.

 Ξεκινάμε το ζύμωμα και προσπαθούμε να πετύχουμε μια ζύμη εύπλαστη, μαλακή που να μην κολλάει στα χέρια.

 Ζυγίζουμε όλη την ποσότητα της ζύμης και τη διαιρούμε δια 5. Κάνουμε μπάλες τα ισόβαρα κομμάτια σε 5 ταψάκια και τα τοποθετούμε με χαρτί ψησίματος. Τα αφήνουμε σε ζεστό μέρος όπως είναι ο φούρνος στους 40 βαθμούς και όσα δε χωράνε τα σκεπάζουμε με πετσέτα σε ένα ζεστό σημείο του δωματίου.

 Μόλις διπλασιαστεί σε όγκο το χαράζουμε σε σχήμα σταυρού στην επιφάνεια και το ψήνουμε στους 200 βαθμούς για περίπου 40' - 45'.

Όταν ψήσουμε όλους τους άρτους και κρυώσουν τους τοποθετούμε σε ένα καλαθάκι με άσπρη, καθαρή πετσέτα. Όπως έχω αναφέρει ξανά, δίνουμε μαζί 1 μπουκάλι λάδι, 1 μπουκάλι νάμα κι ένα χαρτί με τα ονόματα της οικογένειας Υπέρ Υγείας. Όταν τα πάμε στην Εκκλησία θα βάλουμε σε κάθε ψωμάκι από ένα κερί που θα τα ανάψουμε λίγο πριν ξεκινήσει ο ιερέας να τα ψάλλει.

Άρτος Νο 2

Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ 

Αυτός ο άρτος είναι παρόμοιος με τον πρώτο που είχα φτιάξει με μικρές διαφορές μόνο στα υλικά. Η γεύση του θυμίζει επίσης το τσουρέκι και είναι πιο απλό στην παρασκευή του.

Υλικά: 

2 κ. αλεύρι 

2 κύβους νωπής μαγιάς 

650 γρ. ζάχαρη 

1 ποτηράκι του κρασιού  λάδι 

ξύσμα λεμονιού 

λίγο γλυκάνισο 

Εκτέλεση:

Σε ένα μπολ βάζουμε 1 κ.σ. ζάχαρη από αυτή που μετρήσαμε, τους κύβους μαγιάς, λίγο αλεύρι και 1 φλ. νερό. Τα ανακατεύουμε μέχρι να διαλυθεί η μαγιά και να πετύχουμε ένα παχύρευστο χυλό. Τον βάζουμε σε θερμό μέρος να φουσκώσει μέχρι πάνω. 

 Βάζουμε το αλεύρι σε μια λεκάνη. Όταν φουσκώσει πολύ ο χυλός με τη μαγιά τον ρίχνουμε μέσα στο αλεύρι και το ανακατεύουμε για να τον σκεπάσουμε.

 Ρίχνουμε το λάδι.

 Προσθέτουμε τη ζάχαρη.

 Βάζουμε το ξύσμα και το γλυκάνισο.

 Ρίχνουμε αρχικά ένα φλιτζάνι χλιαρό νερό κι ανακατεύουμε. Έχουμε δίπλα μας κι άλλο νερό (πάντα χλιαρό) γιατί δεν είναι σίγουρο πόσο θα χρειαστεί. 

 Ζυμώνουμε μέχρι να γίνει η ζύμη λεία και ελαστική και να μην κολλάει στα χέρια.

 Λαδώνουμε 5 ταψάκια με λίγο λάδι.

 Κόβουμε τη ζύμη σε 5 τεμάχια και καλό είναι να τη ζυγίσουμε από την αρχή και να διαιρέσουμε το βάρος φτιάχνοντας ισόβαρα καρβελάκια. Τα σχηματοποιούμε σε μπάλες και τα αφήνουμε να φουσκώσουν για 1 ώρα στα ταψάκια.

 Μόλις διπλασιαστούν χαράζουμε ένα σταυρό στο κέντρο τους με ένα κοφτερό μαχαίρι. 

Τα ψήνουμε στους 180 βαθμούς μέχρι να ροδίσει η επιφάνειά τους.

Προζύμι με βασιλικό του Σταυρού ή της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως

Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ 

Το καλύτερο προζύμι είναι αυτό που θα πιάσουμε με το βασιλικό του Σταυρού ή της Σταυροπροσκυνήσεως ή ακόμη και με λουλούδια από αυτές τις ημέρες. Το βασιλικό ή τα λουλούδια πρέπει να πάρουμε από το χέρι του ιερέα για να έχουμε την ευλογία κι εμείς και το προζύμι.  

Υλικά: 

νερό 

αλεύρι 

βασιλικός ή λουλούδια από την ημέρα του Σταυρού (14/09) ή από την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως (κινητή γιορτή τον Μάρτιο ή Απρίλιο) 

Εκτέλεση:

 Σε ένα μεγάλο γυάλινο δοχείο βάζουμε 1/2 φλ χλιαρό νερό. Βουτάμε μέσα το βασιλικό κάνοντας το σχήμα του Σταυρού στο νερό. Ταυτόχρονα ψέλνουμε 3 φορές το "Σώσον Κύριε τον λαόν σου...."* και το "Κοντάκιον της Εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού"*. Αν θέλετε μπορείτε να ανάψετε και το λιβανιστήρι πριν το φτιάξετε.

 Ρίχνουμε μέσα περίπου 4 κ.σ. αλεύρι και το ανακατεύουμε καλά μέχρι να σχηματιστεί ένας παχύρευστος χυλός σαν παιδική κρέμα. Ανάλογα το αλεύρι μπορεί να πάρει περισσότερες ή λιγότερες κουταλιές.

 Κάπως έτσι πρέπει να μοιάζει ο χυλός. Το σκεπάζουμε με το καπάκι του ή με καθαρή πετσέτα.

 Μετά το καλό ανακάτεμα σημειώνουμε μια γραμμή στο δοχείο για να θυμόμαστε την πρόοδό του. Το βάζουμε σε ένα θερμό μέρος όπως π.χ. ο φούρνος στους 40 βαθμούς ή το σκεπάζουμε με μια χοντρή πετσέτα και το αφήνουμε σε μια ζεστή γωνιά να φουσκώσει.

 Την επόμενη μέρα φαίνεται μόνο ένα δυο χιλιοστά η διαφορά από τη γραμμή. 

 Αν το δούμε όμως μέσα θα παρατηρήσουμε τις φουσκάλες που έχουν δημιουργηθεί. Αυτό θέλουμε. Άρχισε να δουλεύει η καλλιέργειά μας. 

 Ξαναρίχνουμε λίγο μόνο νερό και πάλι 2- 3 κ.σ. αλεύρι να αυξήσουμε το χυλό που είχαμε φτιάξει, ψάλλοντας και πάλι τα προηγούμενα.

 Σημειώνουμε και πάλι το καινούργιο ύψος του χυλού. Το αφήνουμε και πάλι σε ζεστό μέρος για να φουσκώσει.

 Αν δείτε αυτό θα λάβετε μεγάλη χαρά γιατί το προζύμι θα έχει φουσκώσει αρκετά σε σχέση με τη γραμμή. Αν όμως δεν το δείτε μην απογοητεύεστε και ξαναρίξτε λίγο χλιαρό νερό κι αλεύρι και ξανά σε ζεστό μέρος. 

Αυτό ήταν το τελικό του ύψος και είναι έτοιμο προς χρήση. Αν όμως τη δεύτερη μέρα δε φουσκώσει πολύ μπορείτε να το επαναλάβετε άλλη μία φορά με ελάχιστο νερό και το ανάλογο αλεύρι να ξαναγίνει χυλός και πάλι το αφήνουμε σε ζεστό μέρος μέχρι να φουσκώσει αρκετά. Όταν το ανοίξετε θα δείτε ότι στην επιφάνεια έχουν σχηματιστεί πολλές φουσκάλες και η μυρωδιά του ίσως να σας θυμίσει κάτι από γιαούρτι. Τώρα πλέον είναι έτοιμο για να φτιάξετε πρόσφορο ή ψωμί. 

Μικρές λεπτομέρειες:

*Οι προσευχές που πρέπει να πούμε:

" Σῶσον Κύριε τὸν λαόν σου καὶ εὐλόγησον τὴν κληρονομίαν σου, νίκας τοῖς Βασιλεῦσι κατὰ βαρβάρων δωρούμενος καὶ τὸ σὸν φυλάττων διὰ τοῦ Σταυροῦ σου πολίτευμα.

Κοντάκιον της Εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού

Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ ἑκουσίως, τῇ ἐπωνύμῳ σου καινὴ πολιτεία, τοὺς οἰκτιρμούς σου δώρησαι, Χριστὲ ὁ Θεός, Εὔφρανον ἐν τῇ δυνάμει σου, τοὺς πιστοὺς Βασιλεῖς ἡμῶν, νίκας χορηγῶν αὐτοῖς, κατὰ τῶν πολεμίων, τὴν συμμαχίαν ἔχοιεν τὴν σήν, ὅπλον εἰρήνης, ἀήττητον τρόπαιον.